บัวบกโขด/บัวบกโคก
บัวบกโขดหรือบัวบกโคก (ชื่อวิทยาศาสตร์: Wedelia prostrata) เป็นไม้ดอกที่เป็นสมาชิกของตระกูล Asteraceae มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนของอเมริกา องค์ประกอบทางเคมีที่มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา คือ สาร Britolide จากรากของมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ แก้ปวด ซึ่งสารนี้เป็นสารเฮเทอโรไซคลิกที่มีฤทธิ์ไล่ยุง ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา และไวรัส ได้มากกว่าสารไซเปอร์เมทริน สารปราบศัตรูพืชที่ใช้ทั่วโลก แคโรทีนอยด์ในส่วนเหนือดิน สบู่กัดฟองในส่วนเหนือดิน สเตียริลกลูโคไซด์ในส่วนเหนือดิน และเบต้าไกลเคนในราก
.jpg)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
- เป็นไม้พุ่มอายุหลายปี รากเป็นระบบรากฝอย
- ลำต้นตั้งตรง แตกกิ่งก้านเป็นพุ่ม มีลักษณะเป็นเหลี่ยม 3 เหลี่ยมหรือกลม มีรากเล็ก ๆ ออกตามข้อ มียางสีขาว
- ใบเป็นใบเดี่ยว ออกตรงข้ามหรือสลับ รูปไข่ถึงรูปรีกว้าง ปลายใบแหลมหรือหยักเว้า โคนใบมน ผิวใบมีขนสีเงินนุ่มปกคลุม มีเส้นใบประมาณ 7 – 10 คู่
- ดอก ออกเป็นดอกเดี่ยว ดอกรวม หรือช่อแบบแยกแขนง มีทั้งดอกเพศผู้ ดอกเพศเมีย และดอกสมบูรณ์เพศ ดอกย่อยมีลักษณะเป็นหลอดเชื่อมกัน ปลายแยกเป็น 5 กลีบ สีเหลืองหรือสีส้ม โคนกลีบมักมีสีแดงหรือสีม่วง
- ผลเป็นผลแห้งแตก เปลือกผลแข็ง มี 2 – 3 พู เมล็ดค่อนข้างแบน มีปีกเป็นแฉก 2 แฉก
สรรพคุณ
- ใช้เป็นยาเหน็บหรือกวาดคอ แก้เจ็บคอ
- รักษาแผลภายใน
- แก้หิด แก้ผื่นคัน
- แก้พิษไข้ แก้พิษหัด
- แก้มูกกำเดาไหล แก้เลือดกำเดาไหล
- แก้ท้องเสีย ท้องร่วง
- แก้บิด แก้โรคบิดเป็นเลือด
- แก้ไอ แก้หลอดลมอักเสบ
- แก้โรคตับ
- แก้โรคไต
- แก้ปวดศีรษะ ไมเกรน
- แก้ปวดฟัน
- ทำเป็นยาพอก สมานแผล แผลจากถูกน้ำร้อนลวก ไฟไหม้
- น้ำคั้นจากใบและดอกสด ต้น หรือราก แก้ปวดหัวได้ดี ทำให้กระเพาะลำไส้อ่อนแรงลง ช่วยย่อยอาหารได้ดี
- ดอกหรือใบนำมาต้มดื่มแก้ไข้ ช่วยให้ขับเหงื่อ ช่วยให้ร่างกายเบาสบาย ช่วยให้ขับปัสสาวะได้ดี
- ต้นสดหรือรากใบ นำมาทำเป็นยาพอกนำมาทาแก้พิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย พิษของงูได้ดี ใช้ได้ทั้งสดและแห้ง
- รากนำมาต้มกินช่วยแก้พิษจากเชื้อราหรือพิษจากหนู แมว สุนัข หรือทำให้พิการสลดได้ดี รากนำมาทำเป็นยาพอกแก้พิษแมลง พิษสัตว์กัดต่อย
- ต้นหรือดอกสดๆ นำมาตำให้ละเอียดนำมาพอกแก้พิษอักเสบได้
- นำรากสดมาเคี้ยวสามารถทำให้หายปวดฟันได้
- น้ำใบคั้นนำมาหยอดหู ช่วยบรรเทาอาการปวดหูชั้นกลางได้ดี
- ต้นสดนำมาตำรวมกับเหล้าขาวแล้วนำมาประคบแผลมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ
