ประยงค์
ประยงค์ หรือ พุดทอง เป็นไม้ดอกหอมที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดีย พม่า ศรีลังกา และอินโดนีเซีย เป็นไม้พุ่มขนาดกลางที่มีความสูงประมาณ 1-3 เมตร ใบเป็นใบเดี่ยว รูปรีแกมรูปใบหอก ออกดอกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง ดอกมีสีขาวหรือเหลืองนวล มีกลิ่นหอมแรงในตอนเย็น
ประยงค์เป็นไม้ดอกที่นิยมปลูกในเมืองไทยมาช้านาน เนื่องจากปลูกง่าย โตเร็ว และออกดอกตลอดปี ดอกประยงค์มีกลิ่นหอมแรง แต่สำหรับบางคนกลิ่นประยงค์อาจจะแรงเกินไป โดยเฉพาะในเวลากลางคืน จนบางครั้งทำให้เกิดอาการวิงเวียนศีรษะและคลื่นไส้ได้
สรรพคุณของประยงค์
ประยงค์มีสรรพคุณทางยามากมาย เช่น
- เป็นยาบำรุงหัวใจ ช่วยบำรุงเลือด ลดความดันโลหิต ลดไขมันในเลือด และป้องกันโรคหัวใจ
- เป็นยาขับลม ช่วยบรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และแน่นท้อง
- เป็นยาระบาย ช่วยขับถ่ายอุจจาระที่แข็งให้อ่อนนุ่มและขับถ่ายได้ง่ายขึ้น
- เป็นยาแก้ปวด ช่วยบรรเทาอาการปวดหัว ปวดท้อง และปวดข้อ
- เป็นยาแก้อักเสบ ช่วยลดอาการอักเสบในร่างกาย เช่น อาการอักเสบของข้อต่อหรือกล้ามเนื้อ
- เป็นยาฆ่าเชื้อ ช่วยป้องกันและรักษาการติดเชื้อในร่างกาย เช่น การติดเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อรา
การปลูกประยงค์
ประยงค์เป็นไม้ที่ปลูกง่าย โตเร็ว และออกดอกตลอดปี สามารถปลูกได้ในดินทุกประเภท แต่จะเจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนซุยที่มีความอุดมสมบูรณ์สูง ประยงค์ชอบแสงแดดจัดหรือแดดรำไร แต่ก็สามารถปลูกในที่ร่มได้ แต่จะทำให้ต้นไม่ค่อยแตกกิ่งก้านสาขาและออกดอกน้อย
การเตรียมแปลงปลูก: ไถพรวนดินให้ลึกประมาณ 30 เซนติเมตร ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักในอัตรา 1-2 กิโลกรัมต่อตารางเมตร คลุกเคล้าให้เข้ากัน
การปลูก: ขุดหลุมปลูกขนาดกว้างและลึกประมาณ 50 เซนติเมตร รองก้นหลุมด้วยเศษใบไม้หรือฟางแห้ง วางต้นกล้าประยงค์ลงในหลุมปลูก กดดินให้แน่น รดน้ำให้ชุ่ม
การดูแลรักษา: รดน้ำประจำวันในช่วงที่ดินแห้ง โรยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักรอบโคนต้นทุกๆ 3-4 เดือน ตัดแต่งกิ่งที่แห้งหรือเป็นโรคออกเพื่อให้ต้นประยงค์มีทรงพุ่มที่สวยงาม ตัดดอกประยงค์ที่บานแล้วออก เพื่อไม่ให้เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ของโรคและแมลงศัตรูพืช
