ชมพูภูคา ไม้ดอกหายากบนดอยภูคา
ชมพูภูคา เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ จัดอยู่ในตระกูลถั่ว (Fabaceae) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bauhinia saccocalyx เป็นไม้ดอกที่หายากและน่าสนใจชนิดหนึ่ง ซึ่งพบได้เฉพาะที่ดอยภูคา จังหวัดน่าน
- ลักษณะของชมพูภูคา
ชมพูภูคา เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูงได้ถึง 10-20 เมตร ลำต้นมีขนาดใหญ่และเปลือกสีน้ำตาล ใบเป็นใบประกอบแบบใบคู่ มีใบย่อย 2 ใบ ใบย่อยมีลักษณะเป็นรูปไข่ ปลายใบแหลม โคนใบมน ขอบใบหยักเป็นคลื่นเล็กน้อย ดอกออกเป็นช่อขนาดใหญ่ที่ปลายกิ่ง ช่อดอกยาวได้ถึง 20-30 เซนติเมตร ดอกมีกลีบดอก 5 กลีบ กลีบดอกมีสีชมพูอมม่วงและมีกลิ่นหอมอ่อนๆ ผลเป็นฝักยาวประมาณ 10-15 เซนติเมตร ฝักมีสีน้ำตาล เมื่อแก่จะแตกออกเป็น 2 ฝา มีเมล็ดอยู่ภายใน
- การกระจายพันธุ์ของชมพูภูคา
ชมพูภูคา เป็นไม้ดอกที่หายากและพบได้เฉพาะที่ดอยภูคา จังหวัดน่าน โดยจะพบได้ในบริเวณป่าดิบเขาและป่าเบญจพรรณที่ระดับความสูง 1,000-1,500 เมตร จากระดับน้ำทะเล
- สถานะการอนุรักษ์ของชมพูภูคา
ชมพูภูคา เป็นไม้ดอกที่หายากและใกล้สูญพันธุ์ เนื่องจากมีการตัดไม้ทำลายป่าและการทำไร่เลื่อนลอยในบริเวณที่ชมพูภูคาอาศัยอยู่ รวมถึงมีการเก็บดอกและผลของชมพูภูคาไปใช้ประโยชน์ ทำให้ประชากรของชมพูภูคาลดลงอย่างรวดเร็ว ปัจจุบันชมพูภูคาได้รับการจัดอยู่ในสถานะ “เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์” โดยสหภาพนานาชาติเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติและทรัพยากรธรรมชาติ (IUCN)
- การอนุรักษ์ชมพูภูคา
เพื่ออนุรักษ์ชมพูภูคาให้คงอยู่ต่อไป มีหลายหน่วยงานที่ได้ร่วมกันดำเนินการอนุรักษ์ชมพูภูคา เช่น
- กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ได้ประกาศให้ดอยภูคาเป็นเขตห้ามล่าสัตว์ป่า เพื่อป้องกันการตัดไม้ทำลายป่าและการทำไร่เลื่อนลอยในบริเวณที่ชมพูภูคาอาศัยอยู่
- กรมป่าไม้ ได้ร่วมกับมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดน่าน ดำเนินโครงการอนุรักษ์และฟื้นฟูชมพูภูคา โดยมีการเก็บรวบรวมเมล็ดพันธุ์ของชมพูภูคาไปเพาะขยายพันธุ์และปลูกในบริเวณที่ชมพูภูคาอาศัยอยู่
