กระวาน (cardamom)
กระวาน (cardamom) เป็นเครื่องเทศที่มีถิ่นกำเนิดในอินเดียและศรีลังกา ในปัจจุบันกระวานมีการปลูกแพร่หลายในหลายประเทศทั่วโลก เช่น จีน กัมพูชา ลาว และไทย เป็นต้น กระวานมี 2 ชนิดหลัก ๆ คือ กระวานเขียวและกระวานขาว กระวานเขียวนับเป็นชนิดที่นิยมมากกว่า นิยมนำไปใช้เป็นเครื่องเทศในการปรุงอาหารให้มีกลิ่นหอมมากยิ่งขึ้น นอกจากนี้กระวานยังสามารถนำมาใช้เป็นสมุนไพรในตำรับยาไทยได้ด้วย
สรรพคุณกระวาน
กระวานมีสรรพคุณมากมาย โดยกระวานที่นำมาใช้ปรุงอาหารและปรุงยา อาจใช้ทั้งเมล็ดและเปลือกของกระวานไปตากแดดให้แห้ง แล้วจึงนำไปใช้ปรุงได้เลย
- ขับลม กระวานมีสรรพคุณช่วยขับลม โดยเฉพาะแก๊สจากกระเพาะและลำไส้ ช่วยลดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ จุกเสียด ช่วยทำให้การย่อยอาหารดีขึ้น ลดอาการกรดไหลย้อน
- ช่วยแก้ปัญหาปากเหม็น กระวานช่วยให้ลมหายใจสดชื่น ลดกลิ่นปากได้ และยังช่วยลดอาการคลื่นไส้อาเจียน
- มีฤทธิ์ในการช่วยขับเสมหะ โดยขับออกมาทั้งทางการไอและการสั่งน้ำมูก ซึ่งเหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับโรคหวัด โรคหลอดลม และหลอดลมอักเสบ
- กระวานมีสรรพคุณช่วยกระตุ้นการทำงานของระบบประสาทส่วนกลาง ช่วยบำรุงหัวใจ ช่วยเจริญอาหาร
- กระวานช่วยบำรุงร่างกายและทำให้รู้สึกสดชื่น เนื่องจากกระวานมีสรรพคุณช่วยขับลมและขับเสมหะ
- ช่วยรักษาอาการท้องร่วง ซึ่งสรรพคุณของกระวานนี้คล้ายคลึงกับการใช้เครื่องยาสมุนไพรรากขิงหรือใบกะเพรา
- คลายกล้ามเนื้อ ช่วยลดอาการปวดหัว ช่วยแก้อาการหายใจขัด
- ช่วยบรรเทาอาการปวดท้องประจำเดือน สำหรับสตรีที่กำลังอยู่ในช่วงปวดประจำเดือน หากดื่มน้ำกระวานก่อนนอนอาจช่วยบรรเทาอาการให้ดีขึ้นได้
- ช่วยบำรุงน้ำนมของสตรีหลังคลอด จึงช่วยให้น้ำนมไหลได้ดีขึ้น หรืออาจนำน้ำหัวกระวานมาดื่มเพื่อบรรเทาอาการหลังจากที่คลอดบุตรแล้ว ขณะที่วิธีรับประทานน้ำหัวกระวาน ควรใช้หัวกระวาน 1 หัว นำมาผสมกับน้ำเดือด 1 ถ้วย ปิดฝาทิ้งไว้ประมาณ 5 นาที แล้วดื่ม หลังจากที่น้ำเริ่มเย็นแล้ว
การปลูกกระวาน
กระวานเหมาะสำหรับการปลูกที่ระดับความสูงกว่า 10 เมตรจากระดับน้ำทะเล ปลูกได้ในดินทุกชนิด ระบายน้ำได้ดี มีความลาดเท ไม่เป็นพื้นที่ท่วมขัง ความเป็นกรด-ด่างของดินควรอยู่ระหว่าง 5.6-7.0 ปลูกได้ทุกฤดูกาล แต่ฤดูฝนถือเป็นช่วงที่ดีที่สุดเพราะมีทั้งน้ำ แดดพอเหมาะ ดินก็ชุ่มชื้น กระวานที่ปลูกในฤดูหนาวอาจจะดูแลลำบากกว่าเล็กน้อยเพราะอาจจะเจอโรคและแมลงได้มาก
- การเตรียมแปลงปลูก ควรไถพลิกดินลึกประมาณ 20-30 เซนติเมตร ตากดินไว้ 15-20 วัน คลุกเคล้าปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักลงดิน ปรับระดับดินให้เรียบร้อย ความกว้างของแปลงอยู่ที่ 80-120 เซนติเมตร ความยาวแล้วแต่เกษตรกร
- วิธีปลูก ควรขุดหลุมปลูกให้กว้าง ประมาณ 30 เซนติเมตร ลึก 30 เซนติเมตร ห่างกันประมาณ 2.5 x 3 เมตร ใช้ต้นกล้าที่มีความสูงประมาณ 30-40 เซนติเมตร ลงปลูกให้ลึกถึงโคนต้น กลบดินให้แน่น รดน้ำให้ชุ่ม
- การดูแลรักษา ควรใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักในช่วงฤดูแล้ง ปีละ 2 ครั้ง รดน้ำให้สม่ำเสมอ โดยเฉพาะในช่วงฤดูร้อน หมั่นกำจัดวัชพืชในแปลงปลูกกระวาน ให้ปุ๋ยทุกๆ 2 เดือน ใส่ครั้งละ 500 กรัมต่อตารางเมตร หมั่นรดน้ำเพื่อรักษาความชื้นในดิน
- การเก็บเกี่ยว เมื่อกระวานแก่เต็มที่ ฝักจะแตกออกและเมล็ดจะหล่นลงมา เก็บเมล็ดมาผึ่งแดด 1-2 วัน แล้วนำไปเก็บไว้ในที่แห้งและเย็น
